Niniejsza publikacja, to nie tylko edycja kompletnego materiału źródło-wego, ale również szerokie jego opracowanie. Zarysowany został zakres zadań i kompetencji Wojska Polskiego w latach dwudziestych XX wieku w kwestii bezpieczeństwa wewnętrznego, który wprowadza Czytelnika w całość problematyki, wskazując jednocześnie na kluczowe problemy, jakie towarzyszyły II Rzeczypospolitej w omawianym okresie. Sam zespół został omówiony, a więc wskazano na najczęściej pojawiające się w nim zagadnienia, jednocześnie akcentując te wyjątkowe. Obok bowiem informacji o przemieszczaniu się poszczególnych oddziałów WP stacjonujących na terenie OK VI, czy też ruchów kadrowych, tymczasowych lub stałych w kadrze dowódczej tychże oddziałów, meldunki bezpiecze-ństwa przywołują wszelkie działania mniej lub bardziej zorganizowanych grup przestępczych, prób naruszania polskiej granicy państwowej, czy to lądem, czy też drogą powietrzną. Doskonale pokazują one jak wielkie znaczenie miało WP dla tworzenia Korpusu Ochrony Pogranicza, którego powołanie było właśnie efektem dążenia do zabezpieczenia polskiej granicy na wschodzie i zmniejszenia zagrożenia, jakie na niej było odczuwalne.

Niniejsza edycja źródeł zawiera, poza jednym wyjątkiem, niepublikowane do tej pory dokumenty, pozyskane przez Autora w trakcie kwerend w archiwach polskich i ukraińskich. Wszystkie one dotyczą wydarzeń, jakie miały miejsce latem i jesienią 1930 roku na obszarze województw lwowskiego, stanisławowskiego i tarnopolskiego. Przybliżają one przebieg akcji sabotażowej kierowanej przez ukraińskich nacjonalistów oraz działań, jakie podjęły władze polskie, aby wystąpieniom tym przeciwdziałać
i ukarać winnych. Wśród dokumentów znajdują się zarządzenia prewencyjne, sprawozdania ze spotkań urzędników różnych szczebli oraz instrukcje i okólniki, zawierające wytyczne dla działań policji i wojska, Cenne są także sprawozdania komendantów wojewódzkich Policji Państwowej oraz poszczególnych wojewodów z przebiegu akcji represyjnej.

100-lecie odzyskania niepodległości przez państwo polskie staje się okazją do wspomnienia tych wyjątkowych chwil, dzięki którym odrodziła się Niepodległa Rzeczpospolita. W tym samym czasie odradzała się także Polska Marynarka Wojenna. Jej 100-lecie obchodzić będziemy w tym roku równie  uroczyście, jak odzyskanie wolnego państwa. Polska swoje losy bowiem związała z Morzem Bałtyckim. Czasami słabiej, czasami mocniej, ale zawsze ku temu morzu dążyła. Nie zawsze potrafiła wykorzystać posiadany brzeg morski dla realizacji swoich potrzeb, jednak od tego morza odepchnąć na stałe nigdy się nie dała.

Zaproponowany przez autorów układ monografii obejmuje trzy wyraźnie zakreślone obszary badawcze: historyczny, społeczno-polityczny oraz społeczno-gospodarczy. W pierwszym rozdziale jego autor (A. Drzewiecki) zajmuje się wydarzeniami, które doprowadziły do powrotu Polski nad Bałtyk w nowych realiach społecznych i polityczno-wojskowych ukształtowanych decyzjami jałtańsko-poczdamskimi, a następnie zimną wojną. Autor podejmuje próbę odpowiedzi na zasadnicze pytanie: „Czy w 1945 r. mieliśmy do czynienia z odtwarzaniem MW, czy też z tworzeniem jej od nowa?”. W rozdziale drugim jego autor (M. Kardas) analizuje ówczesną sytuację społeczno-polityczną, na którą silnie wpływały czynniki ideologiczne decydujące o rzeczywistym klimacie obecności Marynarki Wojennej w życiu Pomorza. Rozdział trzeci (Z. Wojciechowski) został poświęcony tematowi infrastruktury Marynarki Wojennej oraz jej powiązań z życiem społeczno-gospodarczym Pomorza.

Generał brygady Józef Olszyna-Wilczyński - legionista, oficer Wojska Polskiego, działacz społeczny w okresie II Rzeczypospolitej - należy do postaci zapomnianych przez polską historiografię. Generałowi towarzyszą w większości krytyczne opinie dotyczące jego działań we wrześniu 1939 roku, a on sam kojarzony jest przede wszystkim z zamiłowania do porządku, do alkoholu i z decyzją o opuszczeniu Grodna we wrześniu 1939 roku. Niedoskonałości jego charakteru nadmiernie eksponowane w literaturze historycznej i zakorzenione w ludzkiej świadomości, skutecznie przesłaniają faktyczny obraz jego życia i dokonań. Dlatego celem pracy jest stworzenie pełnego portretu człowieka, którego życie wypełniała nie tylko służba wojskowa, ale też zainteresowania, działalność społeczna, sfera prywatna. Istotne stało się też wykazanie, że wbrew utwartym opiniom, ułomności charakteru nie miały aż tak negatywnego wpływu na jego wizerunek. Książkę wzbogacają unikalne zdjęcia i mapy.

Tom I publikacji prezentuje teksty skupione wokół zagadnień związanych z polityką oraz wojskowością i dzieli się na dwie autonomiczne części o takich samych tytułach. Znajdują się tu materiały będące pokłosiem badań szesnastu naukowców, reprezentujących polskie i ukraińskie ośrodki naukowe.

Tom II materiałów skupia się wokół zagadnień związanych z administracją i kulturą. Znajdują się tutaj teksty 13 autorów.